Knjiga „Zadnja linija odbrane“ - spomenik nezaborava i svojevrsna komemoracija za borce sa područja Crne Gore i šire, koji su poginuli u ratnim godinama 1991-2001, predstavljena je u sali Palate Bizanti u Kotoru. Čitajući Zakletvu vojnika bivše Jugoslovenske narodne armije, citat vojno-političkog komentatora Miroslava Lazanskog i na kraju stih iz „Gorskog vijenca“ Petra Drugog Petrovića Njegoša, promociju je oplemenila devetogodišnja Marta Borović. Prisutne je pozdravila i Dragica Perović, predsjednica Skupštine opštine Kotor.
Uz želju da ovo djelo doprinese pomirenju u Crnoj Gori na bazi činjenica i međusobnog uvažavanja, autor Radan Nikolić je uz pomoć opštinskih boračkih organizacija, prikupio podatke o poginulima i u izdanju Književne zadruge Srpskog nacionalnog vijeća, objavio njihove biografije - bez uljepšavanja, sa namjerom da ove žrtve rata i njihove porodice simbolično zaštiti od krivotvorenja istine. Drago mu je „ da se knjiga primila kod naroda“, ali osuđuje politički zaokret zvanične Crne Gore, koji se odrazio i na status poginulih boraca i njihovih porodica. Osvrnuo se na 1991. godinu, kada se organizovano krenulo na rušenje velike Jugoslavije, na njene integrativne osnove.
-Ono što me je motivisalo kao čovjeka koji je i sam učestvovao u ratovima `91. i`99. godine je nezamisliva nepravda prema našim sinovima, prema našim očevima, braći, sugrađanima koji su `91. godine masovno, sto posto se odazivajući na mobilizaciju (jedino u Crnoj Gori), sa položenom zakletvom krenuli da brane svoju državu, koju su doživljavali kao majku, kazao je Nikolić. Poginulima su u početku ukazivane vojne i državne počasti, dodjeljivana su im priznanja Predsjedništva SFRJ, da bi se krajem devedestih, pod pritiskom Haškog tribunala, zvanična politika promijenila u suprotnom smjeru, te su žrtve rata postale „agresori“, iako je veliki broj vojnika poginuo na odsluženju vojnog roka.
-Ovo je odbrana ljudi, koji su kroz zaborav i kvalifikacije pokušani da se mrtvi dotuku. „Zadnja linija odbrane“ simbolično brani te ljude od bezočnog krivotvorenja novije istorije uz prećutni pristanak zvanične vlasti, a aktivno učešće pojedinih crnogorskih medija, nažalost većine, udruženih nevladinih organizacija koje su za ogromna sredstva, koja neprekidno godinama dolaze u Crnu Goru iz fondova koji su razbijali Jugoslaviju i praktično smo došli do toga da mlađe generacije se ustručavaju da kažu da su djeca pogunulih boraca, kazao je Nikolić. Nije bilo lako napisati 316 biografija, kaže autor i dodaje da mu je u tome dobrodošla pomoć akademika Zorana Lakića. On je napravio predgovor i uvod, koji je do sada jedini pregled ratno-političkih dešavanja `91-99, a to je u funkciji pojašnjavanja okolnosti pogibije vojnika. Tu ima heroja, koji su poginuli spasavajući druge od onih sa Košara, do onih u Hrvatskoj, neki su pali u vojnoj uniformi vršeći dužnost u saobraćaju, drugi su izgubili život samoranjavanjem ili igrom slučaja, a neki su izvršili i samoubistvo.
-Nijesu uljepšavane biografije, saopštavane su činjenice, trudili smo se da ne dajemo kvalifikacije i pridržavali se Ciceronovog pravila: „Ne zapiši ništa što nije istinito, ali isto tako, ne preskoči ništa što jeste istinito“. Ovo kažem iz razloga što su u knjizi opisane posljedice u zaokretu politike zvanične Crne Gore, koje su se najviše odrazile na poginule borce i njihove porodice, kazao je Nikolić. Knjiga je, ističe on, pravljena „po svom brašnjeniku“, jer Vlada Crne Gore nije izdvojila nijedan cent za njeno izdavanje, kao što niko iz Vlade nije organizovano ispratio posmrtne ostatke rezervista u Nikšiću.
-Otadžbina vojnika i boraca iz 90-ih bile su SFRJ i SRJ, države kojih više nema, ali u novim državama, nastalim na njihovim razvalinama, ostale su humke palih vojnika koji zaslužuju tradicionalno uvažavanje i pravo na istinu, što je i cilj ove spomen-knjige, istakao je Ljubenko Borović, potpredsjednik Organizacije boraca NOR-a Kotora (OBNOR). Profesor Ratko Blagojević je u ime ORVS poručio da će ova knjiga omogućiti „čitaocima, sledbenicima ovog vremena da dopune činjenice i steknu objektivnu predstavu na ratištima i bojištima, a da mlađe generacije svojim učešćem u shvatanju ove knjige nikad sebi ne dozvole ovakva krvoprolića“.
Prvo izdanje od 400 primjeraka podijeljeno je besplatno na promocijama u Nikšiću, Podgorici, Bijelom Polju, Plužinama, Beranama, Mojkovcu, a u dogovoru sa porodicama poginulih dogovoreno je da se knjiga prodaje po promotivnoj cijeni, a da se sakupljeni novac uloži u doštampavanje primjeraka za sljedeću opštinu.M.D.Popović

Domovina je prva briga

- Ova knjiga govori o pogibiji naših mladića – njih 316. Možda i više. Tek su zakoračili u život i odmah se spotakli. Pozvani su u rat za odbranu domovine i oni su se odazvali tom pozivu, slijedeći tako drevnu tradiciju da je „Patria prima cura“. Imali su to od koga naučiti – od kosovskih junaka, pa do naših heroja iz antifašističkog rata 1941-1945. godine. Znali su ti mladići i za muke starog Vujadina i maloga radojice. Znali su za poruke heroja svoga vremena, pamte riječi majora Gavrilovića pri odbrani Beograda u Prvom svjetskom ratu („Mi smo izbrisani sa spiska živih. Juriš za otadžbinu!“) ili Ljuba Ćupića sa strijeljanja u Nikšiću 1942. godine. Znali su i za našu rodoljubivu poeziju. Za pjesme o slobodi...Neka im je slava, poručio je akademik dr Zoran Lakić.